Na de TikTok verkiezingen in Roemenië, maar ook de door een moordenaar gewonnen verkiezingen in Slowakije en niet te vergeten de overwinning van Trump in de VS, kunnen we vaststellen dat of de bevolking van westerse landen meer dan behoorlijk rechts is geworden, Navalni straal is vergeten, Putin uitnodigt om in ieder geval voor te sorteren voor de inname van de Baltische landen en Moldavië. Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Waarom vinden Israëliërs het goed om 2 miljoen mensen van huis en haard weg te jagen, waarom roepen mensen dat de Russen het eigenlijk wel goed voor met ons hebben terwijl ze Sudan net zo fanatiek in puin schieten als Ukraine? Israël was een land gemaakt op basis van idealen, kibboetsen, waar men in een soort gemeenschapsideaal letterlijk aan een land bouwde. Maar ook Slowakije, een land dat een vreedzame scheiding van Tsjechië doormaakte, een lichtend voorbeeld in een brandende wereld. En Roemenië, niet te vergeten, hoe kan een vrij onbekende man, die tegen Rusland aanschurkt, het buurland met dezelfde taal direct bedreigt, verkiezen boven de gevestigde orde die het land redelijk succesvol wist te leiden van de chaos van Ceausescu naar een vreedzame samenleving.
Ontevredenheid is begrijpelijk, maar denken dat hele of halve criminelen problemen kunnen oplossen is op zijn zacht gezegd naïef. Nu lopen mensen wel vaker enge types achterna. Fabels als de rattenvanger van Hamelen zijn bedacht als waarschuwing tegen dit gedrag.
Nu heeft de gevestigde orde ook nogal wat steken laten vallen.
Al sinds de jaren zeventig staat het belang van de lagere middenklasse in de westerse wereld niet meer bovenaan de politieke agenda. Aangezien een maatschappij per definitie draait op deze groep, immers de zieken, armen, ouderen, kinderen, en rijken zijn vrijgesteld van een afgedwongen bijdrage, is dit op zijn zachts gezegd dom. Aandacht werd, vaak ook terecht, gegeven aan vrouwenemancipatie, immigratie, rechten van mensen met seksuele belangstelling die niet tot voortplanting leidt, het steeds viezer wordende milieu en tot slot de rechten van dieren nadat we die op een industriële manier gingen ‘houden’. Al deze onderwerpen vroegen aandacht door of dankzij verschillende ontwikkelingen in een snel veranderde steeds technologischer wereld.
Vrouwen konden emanciperen omdat kinderen niet meer doodgingen dankzij de medische ontwikkelingen en de ontdekking van hygiëne. Hun voortplantingstaak werd daardoor minder belangrijk wat ruimte gaf voor activiteit van vrouwen in het domein van de mannen. Wat we wel moeten bedenken is dat deze optie voor vrouwen in de lagere middenklasse altijd al noodzakelijk was. Zij werkten en plantten zich voort, emancipatie was daarmee een luxe die huisvrouwen uit de hogere middenklasse betrof.
Snelle economische ontwikkeling leidde tot vacatures, die in samenspraak met steeds snellere vervoersmiddelen kon worden opgelost met immigratie. Het praten, denken en voelen van de immigranten werd voor het gemak vergeten en leidde tot steeds meer aandacht voor de immigranten, ten koste van aandacht voor de lagere middenklasse. Daarnaast leidde de bekendheid van de emigratie route tot meer immigratie, een verhuizing die doorging ook bij een gebrek aan vacatures. Concurrentie op zowel de arbeidsmarkt als de huizenmarkt van immigranten met de lagere middenklasse was het gevolg.
Integratie van homoseksualiteit en aanverwante seksuele minderheden vroeg ook aandacht, nu konden we tolerantie voor deze minderheid accepteren omdat er een gevoel was van overbevolking. Als een klein percentage van de groep een beetje fröbelde in de marge was er geen man over boord. Maar ook hier geldt dat mensen uit de lagere middenklasse altijd al weinig problemen hadden met mensen die een beetje ‘raar’ deden. Acceptatie van homoseksualiteit was een queeste voor de burgerij.
De industrialisering van zowat alles van het bakken van een brood tot het houden van kippen, leidde iedere keer weer tot milieuproblemen. Nieuwe stoffen werden uitgevonden, gedumpt in de natuur, rivier of lucht totdat duidelijk werd dat iets of iemand daar schade van ondervond. Een maatschappij ontstond die constant gaten in sokken aan het stoppen was. In een economisch model gestoeld op concurrentie principes is degene die het snelst opschaalt vaak de ‘winnaar’. Pas later blijkt de opschaling allerlei problemen op te leveren. Veel aanvankelijke ‘winnaars’ bleken op die wijze verliezers te worden. Sterven aan kanker, Parkinson of andere ellende is een harde leerschool. Maar juist de vervuiling trof de mensen uit de lagere middenklasse. Zowel in het perspectief om eerst een grote slag te maken, als om later te ontdekken dat de opschaling gevaarlijk was, met ziekte, dood of faillissement tot gevolg. Milieupolitiek op deze wijze functioneert via slachtofferschap, en als al die slachtoffers niet tot vergeving bereid zijn, is een maatschappelijke meltdown onvermijdelijk. Op een gegeven moment is de sok niet meer te stoppen, het aantal regels is zo groot dat iedere activiteit leidt tot het overtreden ervan, waarmee economische activiteit een privilege wordt voor mensen met toegang tot dure juristen.
Gerelateerd aan de milieuproblematiek is onze misdraging ten aanzien van dieren, met name het vee dat ons al zo’n 6000 jaar braaf volgt, eiwitten en proteïnen levert in ruil voor bescherming, voedsel en een leven dat iets beter was dan in de vrije natuur, hebben we het houden van ons vee industrieel opgeschaald. Alsof het dingen betrof, onze moraliteit bleek ook hier weinig ontwikkeld te zijn, gelijk we waanideeën hadden over vrouwen, mensen met een andere huidkleur, bleken we ook dubbelslachtig te zijn in onze relatie tot dieren. Maar ook hier geldt dat de lagere middenklasse het misbruik uitvoerde en vervolgens op haar nummer werd gezet. Terwijl de drijfveer van al deze ellende toch echt het zo laag mogelijk houden van de prijs van ei, melk en vlees was. Met als voornaamste belang om opstanden van de lagere klassen te voorkomen, zonder na te hoeven denken over een betere verdeling van de middelen. Boosheid en onbegrip liggen dus ook hier op de loer.
Waarom schrijf ik nu deze vijf maatschappelijke problemen op in een column over sociale media? Feitelijk zie je de frustratie over deze problemen (geen uitdagingen of andere marketingterm) het best op sociale media. Maar veel verder dan het spuien van bagger over aandacht voor deze zaken komt men niet. Een analyse, laat staan een oplossing van de problemen ontbreekt ten ene male, ook omdat het niet gevoeld wordt als een probleem van de getergde middenklasse. Men is niet de eigenaar van het probleem.
Daarnaast is er geen elegante oplossing binnen het huidige economische bestel, het blijft gaten stoppen. Vrouwen beschermen in een maatschappij gericht op maximale concurrentie blijft nu eenmaal ingewikkeld, laat staan mensen laten integreren als ze zo hard mogelijk moeten werken en familie onderhouden in een arme verre streek en een religie aanhangen, die zoals de onze, uitgaat van superioriteit. En dan hebben we het nog niet eens over problemen die het milieu, onze klimatologische toekomst of dieren aangaat.
Polemiserend zijn rechtse regeringen aan de macht gekomen in de VS, Hongarije, Turkije, Slovenië, Nederland en Italië, en hebben ze deze vijf zaken vakkundig in een hoek gedumpt, voor later zorg. Nu gaat de aandacht naar de lagere middenklasse, zou je denken. Door het in een hoek dumpen van de problemen is dat voor een deel het geval, althans voor de korte termijn. Maar niet beschermde vrouwen, uit de burgerij, zullen, met het verstrijken van wat tijd, boven komen drijven, evenals minderheden die in de hoek worden gedreven.
Je kunt wachten op uitbraken van geweld, zowel van gefrustreerde minderheden als van gefrustreerde, helaas blanke, of witte zo u wilt, mannen die zich empowered voelen door de rechtse politici. Milieuproblemen die niet worden aangepakt komen altijd weer bovendrijven, kansberekening is niet echt een ‘skill’ van politici, met name populistische. Het niet aanpakken van de mestproblematiek in Nederland, die nu al ruim 60 jaar aan het doorzieken is, is het meest dramatische voorbeeld, actief gevolg in de Povlakte overigens. Ga niet zwemmen in de Adriatische zee.
De oplossing van dit probleem is overigens simpel, het geleidelijk afbouwen van de import van veevoer. Gevolgd door subsidie op de (dan biodynamische) vleesprijs via een digitaal bonnensysteem voor mensen met een inkomen onder een te bepalen bedrag. De subsidie kan betaald worden met belasting op ongezond voedsel.
Maar ook de populistische politici falen in het maken van een maatschappij die de lagere middenklasse een perspectief geeft op een beter leven. Behalve dan door het investeren in digitaal kansspelen op een gunstig instapmoment. Daarmee geven ze weer ruimte aan de sociaaldemocraten die de onvrede van hun natuurlijke achterban verwarde met fake-news. Of er een tweede kans komt wordt spannend, maar het uitlezen van sociaal media als onderbuik trommel is belangrijk, wetende dat er veel rommel is en er absoluut niet wordt gediscussieerd over oplossingen voor problemen. Verlichte geesten zijn nu eenmaal dun gezaaid, en sociale media draaien op grote nummers en die hebben altijd gelijk zonder dat ze kunnen leiden.
Reacties
Een reactie posten