Het vreemde van de debatten in de klimaatdiscussie is het gebruik van angst.
Vanuit de wetenschap wordt, met steeds minder, mits en maren voorspelt dat het goed mis gaat bij het doorgaan met het gebruik van fossiele brandstoffen. De klimaatbeweging vertaalt dat in angstvisioenen varierend van adaptatie met veel moeite tot een totale ondergang van de beschaving. Anderzijds is er de ho, ho, ho beweging die poneert dat uitfasering van fossiele brandstof gebruik de burger veel te veel geld kost, hem zijn vrijheid, zijn brandstofauto en welvaart ontneemt en dat het allemaal zo'n vaart niet zal lopen met het klimaat. De een poneert angst voor het eind der tijden en de ander het eind van de individuele, vooral, bewegings-vrijheid. Deze twee uitersten hebben grote moeite om met elkaar te praten, demonisering en ridiculisering ligt steeds op de loer. Hun gedrag lijkt erg op de godsdienstoorlogen voorafgaand aan de renaissance. Als jouw hel niet de mijne is wordt dat een reden voor zeer intolerant gedrag. Termen als heks, wappie, drammer en dom voeren de boventoon in dit gebrek aan debat. Bij dit soort menselijk gedrag ligt oorlog op de loer. Rusland speelt hier graag op in en stelt zich op in het ho, ho, ho kamp als verdedigers van de vrijheid, terwijl ze een buurland binnenvielen. Maar zodra iets religieus wordt, doen tegenstrijdigheden er niet meer toe.
We weten allemaal dat de godsdienstoorlogen in laat middeleeuws Europa tot een enorme ellende hebben geleid en dat we na het toch wat ridicule Noord Ierse conflict verschillen tussen Katholieken en Protestanten niet meer al te serieus nemen. Het vagevuur of de hel, uiteindelijk moeten we allemaal drie maaltijden eten en op tijd naar bed, anders is het leven binnen 5 jaar op.
De vraag is dus hoe we angst uit het debat halen.
De reden dat mensen zoveel moeite hebben met angst is omdat we geevolueerd zijn om gevaar uit de weg te gaan. Bij gevaar vlucht een zoogdier en als dat niet kan, dan valt hij aan. Zodra angst een rol speelt in een politiek debat, of dat angst is om na de dood te lijden in de hel of te branden in het vagevuur, of bij gebruik van benzine te verzuipen of indien niet je niets mag verbranden, te verpieteren in een boomhut, de benoemde angst blokkeert ons rationele vermogen en zet aan tot vlucht of agressie. Het gebruik van het middel angst voorkomt daarmee dat we discusieren, redeneren en samen een oplossing vinden voor onze problemen.
Nu kunnen we wetenschappers niet vragen om hun metingen en ervaringen wat rozer in te kleuren. Maar het mooie van wetenschap is nu juist dat elk antwoord leidt tot nieuwe vragen. Het probleem van de leek is dat hij dat deel niet mee krijgt en dus blijft steken in de scenario's die uitkomen als we niets zouden doen. Hetzelfde geldt voor de ho, ho, ho, beweging, ook zij bevriezen in de huidige status quo en zien niet dat techniek een deel van de oplossing is en dat gedragsverandering vaak ongemerkt gaat en ook leuk is. Wie wil er terug naar de jaren vijftig toen getrouwde vrouwen niet mochten werken en homo's zich moesten beperken tot een culturele vereniging? Het wordt dus tijd om de strijdbijl te begraven en te zoeken naar overeenstemming en vooral naar wat we willen met ons korte bestaan hier op aarde. Vinden we het leuk moet vaker de vraag zijn, denk ik.
Vinden we het leuk om gif te spuiten, om miljoenen dieren te doden, geld te weg te sluizen, en is het leuk om de samenstelling van de atmosfeer te veranderen? Het gaat inmiddels allemaal om keuzes, alternatieven liggen op de stoep, kosten moeite, zijn wellicht niet helemaal uitontwikkeld, maar wellicht wel veel leuker om te doen. Wie wil er nu niet een knuffel geven aan een varken, in plaats van hem op te eten na een rot leven, waarom zou je de samenstelling van de atmosfeer veranderen door van alles en nog wat te verbranden zonder dat je kunt begrijpen wat er allemaal gebeurt, en terwijl er alternatieven zijn. Wellicht nog niet helemaal rijp voor gebruik, maar dan doe je wat meer moeite. Dat geeft wellicht meer voldoening dan het afwerken van een buckedlist. De welvaart is inmiddels, dankzij mechanisering, automatisering en informatisering, potentieel zo groot, dat we bij onze bezigheden de 'vinden we dit leuk' vraag kunnen stellen. Na de oorlog ging alles om efficiency, en daarna om concurrentie. Nu zijn we beland in een fase waarin efficiency nauwelijks nog een rol speelt, vindt een lager lonen land en de producten die je wilt of niet wilt komen daar vandaan. Via totaal inefficient gesleep over de hele planeet van halffabricaten. Concurrentie is daarmee ook een totaal onbruikbaar begrip geworden. Alles komt overal vandaan en de lockdowns lieten zien dan we zelfs moeite hadden een mondkapje te maken. In zo een decadente omgeving kunnen we ons beter afvragen of we het waardevol, of simpeler gezegd, leuk vinden, wat we doen, wat we willen. Dan kunnen we een positief debat gaan voeren over de wereld die we willen, waarvoor we willen werken. In plaats van een wereld waarvoor we bang zijn en die ons aggressief en introvert maakt. Een wereld die het slechte in ons naar boven brengt.
De vraag is dus hoe we angst uit het debat halen.
De reden dat mensen zoveel moeite hebben met angst is omdat we geevolueerd zijn om gevaar uit de weg te gaan. Bij gevaar vlucht een zoogdier en als dat niet kan, dan valt hij aan. Zodra angst een rol speelt in een politiek debat, of dat angst is om na de dood te lijden in de hel of te branden in het vagevuur, of bij gebruik van benzine te verzuipen of indien niet je niets mag verbranden, te verpieteren in een boomhut, de benoemde angst blokkeert ons rationele vermogen en zet aan tot vlucht of agressie. Het gebruik van het middel angst voorkomt daarmee dat we discusieren, redeneren en samen een oplossing vinden voor onze problemen.
Nu kunnen we wetenschappers niet vragen om hun metingen en ervaringen wat rozer in te kleuren. Maar het mooie van wetenschap is nu juist dat elk antwoord leidt tot nieuwe vragen. Het probleem van de leek is dat hij dat deel niet mee krijgt en dus blijft steken in de scenario's die uitkomen als we niets zouden doen. Hetzelfde geldt voor de ho, ho, ho, beweging, ook zij bevriezen in de huidige status quo en zien niet dat techniek een deel van de oplossing is en dat gedragsverandering vaak ongemerkt gaat en ook leuk is. Wie wil er terug naar de jaren vijftig toen getrouwde vrouwen niet mochten werken en homo's zich moesten beperken tot een culturele vereniging? Het wordt dus tijd om de strijdbijl te begraven en te zoeken naar overeenstemming en vooral naar wat we willen met ons korte bestaan hier op aarde. Vinden we het leuk moet vaker de vraag zijn, denk ik.
Vinden we het leuk om gif te spuiten, om miljoenen dieren te doden, geld te weg te sluizen, en is het leuk om de samenstelling van de atmosfeer te veranderen? Het gaat inmiddels allemaal om keuzes, alternatieven liggen op de stoep, kosten moeite, zijn wellicht niet helemaal uitontwikkeld, maar wellicht wel veel leuker om te doen. Wie wil er nu niet een knuffel geven aan een varken, in plaats van hem op te eten na een rot leven, waarom zou je de samenstelling van de atmosfeer veranderen door van alles en nog wat te verbranden zonder dat je kunt begrijpen wat er allemaal gebeurt, en terwijl er alternatieven zijn. Wellicht nog niet helemaal rijp voor gebruik, maar dan doe je wat meer moeite. Dat geeft wellicht meer voldoening dan het afwerken van een buckedlist. De welvaart is inmiddels, dankzij mechanisering, automatisering en informatisering, potentieel zo groot, dat we bij onze bezigheden de 'vinden we dit leuk' vraag kunnen stellen. Na de oorlog ging alles om efficiency, en daarna om concurrentie. Nu zijn we beland in een fase waarin efficiency nauwelijks nog een rol speelt, vindt een lager lonen land en de producten die je wilt of niet wilt komen daar vandaan. Via totaal inefficient gesleep over de hele planeet van halffabricaten. Concurrentie is daarmee ook een totaal onbruikbaar begrip geworden. Alles komt overal vandaan en de lockdowns lieten zien dan we zelfs moeite hadden een mondkapje te maken. In zo een decadente omgeving kunnen we ons beter afvragen of we het waardevol, of simpeler gezegd, leuk vinden, wat we doen, wat we willen. Dan kunnen we een positief debat gaan voeren over de wereld die we willen, waarvoor we willen werken. In plaats van een wereld waarvoor we bang zijn en die ons aggressief en introvert maakt. Een wereld die het slechte in ons naar boven brengt.
Reacties
Een reactie posten